تصویر بدن سالم به این معنی است که با بدن خود احساس راحتی کرده و از ظاهری که در حال حاضر داریم، خشنود هستیم. بسیاری از ما از سنین پایین پیام‌هایی را ناخودآگاه دریافت می‌کنیم که می‌تواند به تصویر بدنی مثبت یا منفی منجر شود. داشتن تصویر بدن سالم بخش مهمی از سلامت روان و پیشگیری از اختلالات خوردن است که در ادامه از این مقاله در وبلاگ سعیده سعیدی بطور کامل به آن میپردازیم.
تصویر بدن چیست؟
تصویر بدن ، تصویر بدنی یا Body Image تصوری است که هر شخص از فیزیک بدن خود دارد و مهم‌تر از آن، در واقع، همه افکار و احساساتی است که فرد هنگامی که در آینه نگاه می‌کند یا زمانی که خود را در ذهنش تصور می‌کند، نسبت به ظاهر خود دارد.
واضح است که تمام افراد دارای تصویر بدن هستند، اما توجه به این نکته ضروری است که این احساسات می‌توانند مثبت، منفی یا ترکیبی از هر دو باشند و تحت تأثیر عوامل فردی و محیطی قرار بگیرند.
جنبه‌های مختلف تصویر بدن
تصویر بدن از چهار جنبه متفاوت قابل تعریف است. شناخت این جنبه‌ها به شما کمک می‌کند در ایجاد و حفظ تصویر مثبت بدنی، آگاهانه پیش بروید.
1- نحوه‌ای که خود را می‌بینید (ادراکی)
ظاهر شما همیشه آن چیزی نیست که خودتان باور کرده‌اید. برای مثال، ممکن است فردی خود را چاق ببیند در صورتی که در حقیقت کمبود وزن داشته باشد. این که شخص چگونه خود را می‌بیند همان تصویر بدن ادراکی اوست.
2- احساسی که درباره ظاهر خود دارید (عاطفی)
ممکن است مواردی در ظاهر هر فرد وجود داشته باشد که خود فرد از آنها خوشش بیاید یا حتی مواردی باشد که دوست نداشته باشد. احساساتی که شما درباره بدن‌تان، به ویژه میزان رضایت یا نارضایتی‌ای که درباره ظاهر، وزن و شکل قسمت‌های مختلف بدن خود دارید، منعکس‌کننده تصویر بدن عاطفی شما است.
3- افکار و باورهایی که درباره بدن خود دارید (شناختی)
برخی از افراد معتقدند اگر لاغرتر شوند احساس بهتری نسبت به خود خواهند داشت. برخی دیگر معتقدند اگر عضلات بیش‌تری داشته باشند، ظاهر بهتری خواهند داشت. طرز فکر شما درباره بدن‌تان تصویر بدن شناختی شماست.
4- کارهایی که برای ظاهر خود انجام می‌دهید (رفتاری)
وقتی فردی از ظاهر خود ناراضی است، ممکن است رفتارهای مخربی مانند ورزش بیش از حد یا خوردن غیر عادی را به عنوان ابزاری برای تغییر ظاهر خود به کار گیرد. برخی از افراد ممکن است به خاطر اینکه احساس خوبی نسبت به ظاهر خود ندارند، خود را منزوی کنند. رفتارهایی که در نتیجه تصویر بدنی خود انجام می‌دهید، تصویر بدن رفتاری شماست.
تصویر بدن مثبت
داشتن یک تصویر مثبت از ظاهر بدن تقریباً روی همه جنبه‌های زندگی فرد تأثیر به‌سزایی دارد. هنگامی که فرد تصویر مثبتی از بدن خود دارد به‌تدریج متوجه می‌شود که احساس ارزشمند‌بودن و عزت نفس به ویژگی‌های ظاهری او بستگی ندارد.
داشتن تصویر بدنی مثبت شامل موارد زیر است:
- پذیرش و تحسین همه بدن که شامل ویژگی‌های ظاهری بدن و توانایی‌ها و قابلیت‌های آن می‌شود
- داشتن درک گسترده‌ای از زیبایی
- داشتن تصویر بدن پایدار
- داشتن تفکر مثبت و مثبت اندیشی
تصویر بدنی منفی
تصویر بدنی منفی سازه ای است که در مشکلاتی نظیر افسردگی ، چاقی و طیف خوردن بیمارگونه دیده می شود . این طیف ، ترکیبات متفاوت و درجاتی از پرخوری افراطی و اشکال زیان بخشی از کنترل وزن ، نظیر رژیم های محدودکننده و وادار کردن خود برای بازگرداندن غذا را در بر دارد . در انتهای طیف ، نشانه های ناشناخته ای وجود دارد که عبارتند از : بی اشتهایی روانی ، پر اشتهایی روانی و اختلال پرخوری افراطی که نه تنها مشکلات همراه این نشانه ها جدی و گسترده اند ، بلکه درمان موثر آنها نیز بسیار مشکل است و اثر بخشی کم تری دارد . به طور کلی ، تصوی بدنی منفی ، یک پیش بینی کننده مستقل برای خوردن بیمارگونه است .
در ادامه برخی از علائم تصویر بدن ضعیف آورده شده است:
- توجه بیش از حدی را بر روی یک نقص جزئی در ظاهر خود معطوف می‌کند.
- خود را غیر جذاب و حتی زشت می‌داند.
- از ترس نگاه افراد دیگر می‌تواند به اصطلاح تغییر شکل در خود را ببیند.
- ممکن است یک کمال گرا باشد.
- از مشارکت‌های اجتماعی اجتناب می‌کند.
- پیوسته آرایش می‌کند یا به خود می‌رسد و خود را در آینه نگاه می‌کند.
- به طور مداوم نقصی که حس می‌کند را با آرایش یا لباس پنهان می‌کند.
- به طور مداوم ظاهر افراد را با افراد دیگر مقایسه می‌کند.
- روندهای زیبایی یا جراحی‌های بیش از حد را دنبال می‌کند.
- به اطمینان گرفتن از دیگران در مورد ظاهر خود احتیاج دارد (آیا من در این حالت چاق به نظر می‌رسم؟)
- هرگز از ظاهر خود راضی نیست.
چگونه می‌توانید تصویر بدن خود را بهبود ببخشید؟
افرادی که تصویر منفی از بدن خود دارند ممکن است به برنامه‌ای مداوم برای تغییر شکل واقعی بدن خود روی آورند. این رویکرد ممکن است باعث شود افراد تمرینات و رژیم‌های ناسالم ورزشی و تغذیه‌ای را پی بگیرند، به این امید که تغییرات در شکل ظاهری بدن، احساسات منفی آنها را کاهش دهد.
این شیوه‌ها معمولاً به نتیجه دلخواه (چه از نظر جسمی و چه احساسی) نمی‌رسند و می‌توانند به بروز احساسات منفی شدیدتری مانند ناامیدی، شرم و گناه منجر شده و همچنین فرد را در معرض خطر بیش‌تری برای ابتلا به اختلالات خوردن (مانند پرخوری عصبی یا بی‌اشتهایی عصبی) قرار دهند.
این مسئله و عوارض آن در زمینه مشکلات تغذیه‌ای، تا جایی حائز اهمیت است که بسیاری از دانشگاه‌های برتر جهان، علاوه بر تلاش در جهت اطلاع‌رسانی و افزایش آگاهی عمومی، برنامه‌های حمایتی و پایش سلامت در حوزه اختلالات خوردن نیز اجرا می‌کنند. دپارتمان روان‌شناسی و علوم رفتاری دانشکده پزشکی استنفورد، یکی از بهترین مثال‌ها در این زمینه است.
چند نکته ساده برای تبدیل تصویربدن منفی به تصویر بدن مثبت
روی ویژگی‌ها، مهارت‌ها و استعدادهای مثبت خود تمرکز کنید: این می‌تواند به شما کمک کند تا یاد بگیرید چگونه خود را تمام و کمال بپذیرید و خودتان را تحسین کنید. هر انسانی بسیار فراتر از یک کالبد فیزیکی است.
هر روز به خودتان جملات مثبت بگویید: وقتی چیزی را به اندازه کافی با خودتان تکرار می‌کنید، به‌تدریج آن را باور می‌کنید. این فرآیند از نظر علمی نیز تأیید شده است.
از گفت‌وگوهای شخصی (خودگویه‌ها) که تحقیرآمیز یا منفی هستند پرهیز کنید: ابتدا از گفتن چنین افکاری با صدای بلند خودداری کنید و سپس خواهید دید که می‌توانید آنها را از ابتدا در ذهن خود نیز متوقف کنید.
سعی کنید روی آنچه بدن شما می‌تواند انجام دهد و یا انجام داده است تمرکز کنید: بدن انسان ساختار شگفت‌انگیزی دارد. تحسین همه قابلیت‌های بدن و احترام به کارهایی که می‌تواند انجام دهد به شما کمک می‌کند تا نسبت به بدن خود احساس مثبت‌تری داشته باشید.
دنبال اتمسفرهای مثبت باشید: با افرادی وقت بگذرانید که دیدگاه مثبتی دارند. هم در مورد خودشان و هم در مورد دیگران.
درباره آنچه می‌خوانید و می‌بینید آگاهانه تصمیم بگیرید: به یاد داشته باشید اکثر تصاویر ارائه‌شده در رسانه‌ها غیر واقعی بوده و نمایانگر اقلیتی از مردم هستند (کمتر از 5 درصد). بسیاری از تصاویر مجلات به صورت دیجیتالی ویرایش می‌شوند. بنابراین این تصاویر نشانگر ظاهر واقعی افراد نیستند. نسبت به پیام‌ها و تصاویر دنیای مجازی که به شما این احساس را می‌دهند که باید متفاوت باشید، رویکرد منتقدانه داشته باشید.
با بدن خود مهربان باشید: هر چند وقت یک‌بار، یک کار خوب برای خودتان انجام بدهید. به مراکز ماساژ بروید یا موهایتان را کوتاه کنید. همیشه یادتان باشد که با بدن خود با احترام رفتار کنید.
ذهن‌آگاهی مثبت داشته باشید: به جای صرف زمان برای فکرکردن درباره بدن‌تان، یک سرگرمی جدید را شروع کنید. کارهای داوطلبانه انجام دهید یا سعی کنید کارهایی را امتحان کنید که باعث می‌شوند احساس خوبی نسبت به خودتان داشته باشید.
از یک روان درمانگر کمک بگیرید
اگر احساس می‌کنید از بدن خود ناراضی هستید یا احساس می‌کنید در حال ایجاد عادات غذایی یا ورزشی ناسالم هستید، راهنمایی‌گرفتن از یک متخصص می‌تواند ایده خوبی باشد. خوش‌بختانه، مشاوران و روان‌شناسان بسیاری هستند که در زمینه “تصویر بدن” دانش تخصصی دارند. استفاده از حمایت حرفهای یک رواندرمانگر می‌تواند شما را در تغییر باورها و رفتارهای منفی یاری کند.
سعیده سعیدی؛ رواندرمانگر و متخصص لاغری با ذهن
برای دریافت وقت مشاوره بر روی عبارت "تماس با ما" کلیک کنید
تماس با ماسخن پایانی
تحقیقات نشان می‌دهند تمرکز روی شکل‌گیری اعتماد به‌نفس و تصویر بدن مثبت، می‌تواند به کاهش وزن و دستیابی به اهداف بزرگ‌تری در حوزه سلامتی نیز کمک کند. بنابراین از هر جنبه‌ای که به تصویر بدنی خود نگاه می‌کنید، می‌توانید میل به تغییر به یک تصویر مثبت و حفظ آن را احساس کنید.
نکاتی را که در این مقاله خواندید به خاطر داشته باشید و از همین امروز شروع کنید. مطمئن باشید با تغییر نگرش‌تان، در آینده نزدیک زندگی بسیار روشن‌تری خواهید داشت.
من حدودا از سن 25 سالگی چاق شدنم شروع شد، اون وقت ها اصلا اهمیتی به چاق یا لاغر بودن نمیدادم، خانواده ام اکثرا چاق بودن و منم کلا بی خیال، هیچکس هم بهم نمیگفت چاق شدی یا لاغری، شوهرم که همیشه میگفت هر طور که باشی خوبی و مشکلی نداشت، اما از یه زمانی به بعد خودم دوست نداشتم که چاق باشم، انداممو زشت میدیدم و این شد که شروع کردم به رژیم های مختلف، مدتی منزوی شده بودم ولی الان هم خوشحالم هم اینکه عکس نوجوانیمو گذاشتم صفحه گوشیم و خودمو دقیقا مثل عکسم میبینم واقعا تفاوت زیادی رو حس میکنم توی خودم و افکارم در مورد استایل بدنم
من تپ سن بلوغ یذره توپر بودم که متاسفانه حرفهای منفی ادمهای اطرافم خیلی روم اثر گذاشت که تو خیلی بدفرمی روز به روز هم داری بدهیکلتر میشی، توخیلی چاقی، صورتت خیلی چاقه خیلی زشتی و این باعث شکسته شدن روحیه وانرژی مثبت بچگانم شد ولی الان به هیچ حرف مثبت وبد دیگران اهمیت نمیدم