عدم تمرکز در مطالعه از مهمترین دلایلی است که باعث کاهش بازدهی در زمان مطالعه، نفهمیدن درسها و در نتیجه مطلوب نبودن نتایج کارها میشود. شاید شما هم تا به حال خیلی از اینکه هنگام مطالعه یا انجام کاری حواستان پرت شده، رنج کشیدهاید. آیا حافظه شما مرتبا از یک موضوع به موضوعی ديگر منحرف می شود؟ و احتیاج به افزایش تمرکز دارید؟ آیا نمی توانید بیش از چند دقیقه بر روی یک مسئله خاص متمرکز شوید؟
مغز شما هم مثل عضله است و مثل سایر عضلات بدنتان به تمرینات هفتگی احتیاج دارد تا بتواند قدرت تمرکز خود را بهبود بخشد. در این مقاله از وبلاگ سعیده سعیدی با ما همراه باشید تا با 9 تمرین موثر برای برای افزایش تمرکز آشنا شوید.

تمرکز چیست؟
تمرکز یعنی توانایی متمرکز کردن ذهن روی یک موضوع، شی یا فکر و بیرون راندن تمام افکار، ایدهها، احساسات و هیجانهای نامربوط از ذهن. تمرکز یعنی بهجای از این شاخه به آن شاخه پریدن و از دست دادن توجه، زمان و انرژی، در هر زمان تنها یک کار انجام دهیم.
در هنگام تمرکز، تنها «یک فکر» ذهن فرد را اشغال میکند و تمام انرژی ذهن بر همین فکر واحد متمرکز میشود. به گفته دیوید راک نویسنده کتاب مغز شما در هنگام کار، ما فقط ۶ ساعت در هفته واقعا بر کار خود تمرکز میکنیم. بهعلاوه، بررسیهای راک نشان داده است که بیشترین کارایی و قدرت فکری ۹۰٪ از مردم، مربوط به زمانی است که خارج از ادارهاند و بالاترین میزان تمرکز افراد نیز در هنگام صبح یا اواخر شب است. این دقیقا برخلاف چیزی است که برنامههای کاری به ما دیکته میکنند! «متمرکز کردنِ توجه» امکانپذیر است ولی این کار با تمرکز واقعی تفاوت دارد، زیرا فرایندی آگاهانه و عمدی است و شما هر زمان که اراده کنید، میتوانید برای مدت زمان مشخصی (و نه فقط چند ثانیه) ذهن خود را بر هر موضوعی که میخواهید، متمرکز کنید.
همچنین بخوانید: باور کردن چاقی، مهم ترین دلیل چاق شدن افراد است!
افزایش تمرکز به چه معناست؟
تمرکز توانایی هدایت کردن توجه و افکار خود به خواست خود در هر لحظه است. تمرکز یعنی کنترل توجه. توانایی متمرکز کردن افکار بر یک موضوع، شی، هدف، مسئله و در عین حال حذف هر فکر، ایده، احساسات و افکار غیر مرتبط دیگر از ذهن میباشد.
بسیاری از این ورودیهایی که ما دریافت میکنیم برای زندگی ما ضروری نیستند. ما دائماً با بمباران اطلاعاتی مواجه هستیم که برای کمک به حل مشکلات روزمره یا انجام کارهایمان هیچ نیازی به آنها نداریم.
حواس پرتیهای مکرر بر میزان بهرهوری ما تاثیر میگذارند. هدف هایمان را فراموش میکنیم و اتمام کار هایمان زمان بسیار زیادی طول میکشد. چون ما تمرکز کافی را برای انجام دادن آنها نداریم.
همچنین کاهش تمرکز باعث اختلال در روابط بین انسانی هم میشود. وقتی همکارمان یا شریک زندگیمان در حال صحبت کردن با ما است. ذهن ما در جای دیگر در حال تفکر است…
در آن لحظه در حال فکر کردن به به نوتیفیکیشنای که چند لحظه قبل روی گوشی ما ظاهر شده است هستیم. این باعث میشود که ما حرفهای افراد در در کنارمان را نشنویم و به آنها گوش ندهیم. ما رفتارهای شریک زندگیمان و همکارانمان را خوب درک نمیکنیم و در نهایت دچار سوء تفاهم، تفسیر نادرست و به وجود آمدن مشکل در روابط میشویم.
کاهش تمرکز بر روی حافظه تاثیر به سزایی دارد. ما مطالب را فراموش میکنیم یا نمیتوانیم به سرعت اطلاعاتی را به خاطر بیاوریم که بر زندگی شخصی، روابط عاطفی و زندگی کاری ما تاثیر میگذارد.
تمرین های موثر در افزایش تمرکز
این روزها به نظر میرسد تمرکز ما از همه طرف مورد حمله قرار گرفته است. در واقع تمرکز تحت تاثیر عوامل داخلی و هم عوامل خارجی و محیطی است. اگر میخواهید یاد بگیرید که چگونه تمرکز و قدرت حافظه خود را بهبود ببخشید حواس خود را جمع کنید و با حوصله به مطالعه ادامه این مقاله بپردازید.
تمرین شماره 1:
کتابی را انتخاب کنید، یک صفحه از آن را در نظر گرفته و تعداد کلمات موجود در هر پاراگراف را بشمارید. یک بار ديگر این کار را تکرار کنید تا مطمئن شوید که شمارش را درست انجام داده اید. در آغاز کار با یک پاراگراف آغاز کنید و هنگامیکه این تمرین براي شما اسان تر شد، تمام کلمات یک صفحه را بشمارید. شمارش را بطور ذهني و با حرکات چشم هایتان انجام دهید.

تمرین شماره 2:
روی یک صندلی راحت بنشیند و ببینید چه قدر میتوانید بدون حرکت بمانید. این کار به آن آسانی که فکر می کنید، نیست. شما مجبورید تمام توجه تان را به بی حرکت نشستن روی صندلی جلب کنید. مراقب باشید هیچ یک از ماهیچه های بدن تان حرکت نکند. ابتدا ممکن است تنها پنج دقیقه بتوانید بدون حرکت بمانید، ولی آرام آرام حتی میتوانید به ۱۵ دقیقه در روز هم برسید. خود را به زور روی صندلی نگه ندارید، زیرا باید کاملاً حس ارامش کنید. هنگامی که بتوانید روی بدن خود تسلط داشته باشید، میتوانید امیدوار باشید که ذهن تان را هم رام کنید.
تمرین شماره 3:
روی صندلی به گونه ای بنشینید که سر اندکی بالا و چانه تان رو به جلو و شانه هایتان به عقب مایل باشد. دست تان را همسطح شانه تان بالا برده و به طرف جلو اشاره کنید. به مدت یک دقیقه به انگشتان دست تان خیره شوید. همین کار را با دست چپ هم انجام دهید. زمان انجام این کار را آرام آرام افزایش دهید. با این شیوه بعد از مدتی متوجه می شوید میتوانید براحتی روی کاری متمرکز شوید.
تمرین شماره 4:
در طول شبانه روز از هرگونه فشارهای تندخو به گونه ای که چه بسا ماهیچه هایتان را درگیر کند و سبب کشیدگی آن ها شود خودداری کنید. تلاش داشته باشید ارامش خود را حفظ کنید و در محیطی آهسته قرار بگیرید که دچار استرس نشوید, دوری از استرس و کاهش استرس به افزایش تمرکز حافظه کمک ميکند .
تمرین شماره 5:
یک میوه مثلا یک سیب را بردارید و از همه طرف به آن نگاه کنید. تمام حواس خود را بر روی آن متمرکز کنید و به چیز دیگری غیر از آن سیب فکر نکنید. هنگامی که به سیب نگاه می کنید به چگونگی رشد آن و یا ارزش غذایی آن و یا حتی مغازه ای که آن را خریده اید فکر نکنید، بلکه تنها و تنها بخود سیب فکر کنید. به آن نگاه کنید، آن را ببویید و لمس کنید.
تمرین شماره 6:
شبیه تمرین قبل عمل کنید با این اختلاف که این بار چشمانتان بسته باشد. در ابتدا تمرین شماره 5 را به مدت 5 دقیقه تکرار کنید و بعد به انجام این تمرین بپردازید. چشمان خود را ببندید و سعی کنید طعم، رنگ و بوی میوه را احساس و تصور کنید و هر چه میتوانید این تصویر را در ذهن خود شفاف تر کنید. اگر نتوانستید این کار را انجام دهید، چشمان خود را باز کنید، میوه را نگاه کنید و بعد تمرین را تکرار کنید.
تمرین شماره 7:
در حالت دراز کشیده عضله هایتان را ریلکس کنید و تنها به ضربان قلب تان بیندیشید. با تمرین این کار پس از مدتی میتوانید جریان خون در بدنتان را حس کنید. حتی بعد از انجام تمرین های بسیار وقتی در یک قسمت بدن حس ضعف و درد کردید میتوانید با تمرکز خون بیشتری به آن نقطه از بدن برسانید. شک نداشته باشید که جدّي گرفتن این تمرینات و تداوم در انجام آن ها سبب بوجود آمدن قدرت تمرکز در ذهن شما ميشود .
تمرین شماره 8:
به روش عنکبوت عمل کنید تا ذهنتان قدرت تمرکز پیدا کند. اگر تار عنکبوت را چندبار به آرامی تکان بدهید, عنکبوت به خیال این که حشره ای در دامش افتاده به طرف آن ميايد ولی پس از چندبار تکرار ديگر نسبت به آن تکان ها توجه نشان نمی دهد. شما هم براي تمرکز پیدا کردن از این شیوه استفاده کنید, هر چیزی که سبب حواس پرتی شما ميشود را نادیده بگیرید. این کار در آغاز خيلي سخت است ولی کم کم و با تمرین تمرکز میتوانید حواستان را از هر آنچه به جز کارتان نادیده بگیرید.
تمرین شماره 9:
سعی کنید حداقل سه دقیقه افکار خود را سرکوب کنید. این کار خيلي سخت به نظر میرسد ، ولی با تمرین منظم میتوانید این کار را انجام دهید. با یک دقیقه آغاز کنید و کم کم زتمان را افزایش دهید. سعی کنید بدون در نظر گرفتن فکر در ذهن خود, براي چند دقیقه خالی بمانید. این یکی از دشوار ترین تمرینات براي تمرکز است.
سخن پایانی
بهبود و افزایش تمرکز چیزی نیست که بتوان یک شبه به آن دست یافت. باید عوامل حواس پرتی و عوامل کاهش تمرکز خود را بشناسید و روزانه آنها را برطرف کنید. اولین قدم برای تقویت تمرکز این است که از اهمیت آن آگاه باشید و بدانید که چقدر از زندگی شما تاثیر میگذارد.
اگر برای رسیدن به یک هدف تلاش میکنید باید از چیزهای بیاهمیت دور شوید و به سمت آرزوهایتان حرکت کنید. وقت آن است که از قدرت تمرکز کمک بگیرید تا بتوانید روی آنچه برایتان مهم است وقتتان را سپری کنید.
Reference: betterup